|
Οι σημερινές Νομαρχιακές και Δημοτικές εκλογές αποτελούν την πρώτη εκλογική αναμέτρηση μετά τις Βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου 2004. Παρά το γεγονός ότι παραδοσιακά οι τοπικές εκλογές χαρακτηρίζονται από σημαντικές ιδιαιτερότητες – γι’αυτό άλλωστε και θεωρούνται «εκλογές δευτέρας τάξεως» -, ωστόσο τα συμπεράσματα που εξάγονται, τόσο ως προς τους εκλογικούς συσχετισμούς όσο και ως προς τις τάσεις του κομματικού συστήματος είναι ευδιάκριτα. Ας δούμε σε ποια ερωτήματα θα λάβουμε απαντήσεις από τις σημερινές εκλογές και με ποιο τρόπο θα εξάγουμε χρήσιμα και αντικειμενικά συμπεράσματα.
Ερώτημα πρώτο: Οι πολιτικοί συσχετισμοί μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων είναι σταθεροποιημένοι ή έχουν αλλάξει; Το ερώτημα αυτό θα έχει πλήρως απαντηθεί μετά και το β’γύρο των Νομαρχιακών εκλογών την επόμενη Κυριακή, με βάση τον τελικό αριθμό των Νομαρχιών που θα κερδίσει κάθε κόμμα.
Η χώρα έχει 50 νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις (47 νομοί και 3 υπερνομαρχίες: Αθηνών-Πειραιώς, Δράμας-Καβάλας-Ξάνθης και Εβρου-Ροδόπης). Ο εκλογικός χάρτης, όπως προέκυψε από τις Νομαρχιακές εκλογές του 2002, καταγράφει τη ΝΔ με 28 Νομαρχίες, το ΠΑΣΟΚ με 20, ενώ 2 Νομαρχίες είχαν περάσει σε χέρια ανεξάρτητων συνδυασμών (Πίνακας 1). Με βάση αυτά τα δεδομένα θα πρέπει να εκτιμήσουμε τυχόν αλλαγές που θα προκύψουν.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Ο εκλογικός – κομματικός χάρτης των Νομαρχιακών Εκλογών 2002
|
ΝΔ
|
ΠΑΣΟΚ
|
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ
|
|
Αργολίδα
|
Αχαία
|
Χανιά
|
|
Αρκαδία
|
Ηλεία
|
Ρέθυμνο
|
|
Κορινθία
|
Δωδεκάνησα
|
|
|
Λακωνία
|
Κυκλάδες
|
|
|
Μεσσηνία
|
Σάμος*
|
|
|
Λέσβος
|
Χίος
|
|
|
Ζάκυνθος
|
Κέρκυρα
|
|
|
Κεφαλλονιά
|
Ηράκλειο
|
|
|
Λευκάδα
|
Λασίθι
|
|
|
Δράμα-Καβάλα-Ξάνθη
|
Εβρος-Ροδόπη*
|
|
|
Αιτωλοακαρνανία
|
Βοιωτία*
|
|
|
Ευρυτανία
|
Εύβοια
|
|
|
Φθιώτιδα
|
Θεσπρωτία*
|
|
|
Φωκίδα
|
Πρέβεζα*
|
|
|
Καρδίτσα
|
Γρεβενά*
|
|
|
Λάρισα
|
Κοζάνη*
|
|
|
Μαγνησία
|
Φλώρινα*
|
|
|
Τρίκαλα
|
Χαλκιδική
|
|
|
Αρτα
|
Αθηνών-Πειραιώς
|
|
|
Ιωάννινα
|
Δυτική Αττική
|
|
|
Ημαθία
|
|
|
|
Θεσσαλονίκη
|
|
|
|
Καστοριά
|
|
|
|
Κιλκίς
|
|
|
|
Πέλλα
|
|
|
|
Πιερία
|
|
|
|
Σέρρες
|
|
|
|
Ανατολική Αττική
|
|
|
*Στις Νομαρχίες αυτές υπήρξε συνεργασία ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ
Πρέπει να επισημανθεί ότι ο συσχετισμός των Νομαρχιακών εκλογών έχει άμεση σχέση με το εκλογικό αποτέλεσμα των Βουλευτικών Εκλογών. Στις πρώτες Νομαρχιακές εκλογές του 1994 το ΠΑΣΟΚ είχε κερδίσει 33 Νομαρχίες έναντι 12 της ΝΔ, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη εκλογική νίκη του 1993 (47% έναντι 39% της ΝΔ). Στις Νομαρχιακές εκλογές του 1998 τα δύο κόμματα είχαν κερδίσει από 24 Νομαρχίες. Η εκλογική αυτή ισορροπία καταγράφηκε ενάμιση χρόνο αργότερα στις Βουλευτικές εκλογές του 2000, όπου το ΠΑΣΟΚ κέρδισε στο νήμα τη ΝΔ με μία ποσοστιαία μονάδα. Στις Νομαρχιακές του 2002 η νίκη της ΝΔ με τις 28 Νομαρχίες έναντι των 20 του ΠΑΣΟΚ ήταν καθαρή, κάτι που καταγράφηκε και στην εκλογική αναμέτρηση του 2004. Το αποτέλεσμα λοιπόν των φετινών Νομαρχιακών εκλογών θα δώσει ένα σαφές στίγμα και για τις επόμενες εκλογές.
Ερώτημα δεύτερο: Ποιά είναι τα σημερινά εκλογικά ποσοστά στα οποία κινούνται τα πολιτικά κόμματα; Ισχυρές ενδείξεις για το ερώτημα αυτό θα προκύψουν από το σημερινό αποτέλεσμα του α’γύρου των Νομαρχιακών εκλογών.
Παρά το αναμφισβήτητο γεγονός ότι στις Νομαρχιακές εκλογές υπεισέρχονται παράγοντες όπως οι τοπικές συνθήκες, η προσωπικότητα των υποψηφίων, η εμβέλειά της στην τοπική κοινωνία, κ.λπ, το γενικό χαρακτηριστικό των φετινών εκλογών είναι η μεγαλύτερη σε σχέση με το παρελθόν «πολιτική καθαρότητα» των υποψηφιοτήτων. Οι κομματικές υποστηρίξεις (τα «χρίσματα») είναι σε σημαντικό βαθμό ευδιάκριτες, ενώ έχουν περιοριστεί αρκετά τόσο οι κοινές υποψηφιότητες (π.χ. ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ) όσο και οι ανεξάρτητες («αντάρτικες», όπως αποκαλούνται) υποψηφιότητες. Το γεγονός αυτό θα επιτρέψει μια γενική προσέγγιση της σημερινής πολιτικο-εκλογικής επιρροής των πολιτικών κομμάτων.
Ερώτημα τρίτο: Υπάρχουν «αφανείς» τάσεις ή διεργασίες σε κοινωνικό επίπεδο που θα μπορούσαν να καταγραφούν στις φετινές Νομαρχιακές – Δημοτικές Εκλογές; Η απάντηση είναι καταφατική. Μια τέτοια διεργασία, π.χ., αφορά το κατά πόσον τα (συγκεντρωτικά) πολιτικά κόμματα εξακολουθούν να αποτελούν συμπαγή ιδεολογικο-πολιτικά μορφώματα και (ή) σε ποιο βαθμό οι τοπικές κοινωνίες έχουν αρχίσει να χειραφετούνται από αυτά διαμορφώνοντας δικά τους κριτήρια στις προγραμματικές επιλογές και στις πολιτικές συμμαχίες.
Αυτό το ερώτημα θα απαντηθεί κυρίως από τις δημοτικές εκλογές, μετά και το β’γύρο, όταν και θα έχει ολοκληρωθεί η τοπογραφία της πολιτικής συμπεριφοράς στο χαμηλότερο επίπεδο αντιπροσώπευσης, δηλ. στις τοπικές κοινωνίες.
|
