Αντικείμενο – Περιγραφή του μαθήματος (εαρινό εξάμηνο 2007-08):
Αντικείμενο του μαθήματος είναι «η μελέτη των σημαντικότερων πολιτικών ομοιοτήτων και διαφορών που εμφανίζουν οι διάφορες χώρες μεταξύ τους. Η κατανόηση του μείγματος των σταθερών και των μεταβλητών, που χαρακτηρίζει τα συστήματα διακυβέρνησης του πλανήτη, λαμβάνοντας υπόψη τα παγκόσμια περιφερειακά και εθνικά πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν» (Hague-Harrop 2005, 135). . Στο πλαίσιο αυτό μελετώνται ιδιαιτέρως οι μορφές συγκρότησης του κάθε κράτους και η διαδικασία λήψης των πολιτικών αποφάσεων. Παράλληλα, αναλύεται η λειτουργία του πολιτικού συστήματος και οι σχέσεις του με τα πολιτικά κόμματα και τους αντιπροσωπευτικούς θεσμούς, οι σχέσεις εκτελεστικής εξουσίας και οικονομικής δύναμης, η τοποθέτηση της Εκκλησίας στη δομή των πολιτικών θεσμών, ο ρόλος των ομάδων συμφερόντων. Το μάθημα αρθρώνεται σε 13 βασικές παραδόσεις ως εξής:
Θεματικές Ενότητες Κύκλου Μαθημάτων:
1. Εισαγωγή στο μάθημα. Η έννοια της συγκριτικής πολιτικής ανάλυσης. Γενική παρουσίαση των στόχων του μαθήματος.
2. Οι διαιρετικές τομές ως στοιχείο συγκρότησης των σύγχρονων κοινωνιών και των σύγχρονων κρατών. Κοινωνικές, θρησκευτικές και εθνολογικές διαιρέσεις
3. Η Δημοκρατία. Μορφές της δημοκρατικής οργάνωσης, τα κύματα διεύρυνσης της δημοκρατίας στη σύγχρονη ιστορία, οι νεοπαγείς δημοκρατίες, τα ημι-δημοκρατικά καθεστώτα.
4. Πολιτική Κουλτούρα. Η έννοια της πολιτικής κουλτούρας. Οι μεταϋλιστικές αξίες. Η πολιτική κουλτούρα των ελίτ. Η έννοια της πολιτικής κοινωνικοποίησης. Οι σχέσεις Ισλάμ-Δύσης.
5. Πολιτική Συμμετοχή. Η συμμετοχή στις εδραιωμένες δημοκρατίες. Τα κοινωνικά κινήματα. Πολιτική βία και μορφές τρομοκρατίας. Η έννοια της Επανάστασης.
6. Εκλογές και ψηφοφόροι. Εύρος και δικαίωμα ψήφου. Εκλογικά συστήματα. Εκλογική Συμπεριφορά. Η εκλογική συμμετοχή.
7. Ομάδες Συμφερόντων. Κατηγοριοποιήσεις των ομάδων συμφερόντων. Πλουραλισμός και κορπορατισμός. Οι ομάδες συμφερόντων στις νεοπαγείς δημοκρατίες.
8. Πολιτικά Κόμματα. Η οργάνωση των κομμάτων. Ο ρόλος τους ως κρατικών μηχανισμών. Οι σχέσεις εκπροσώπησης. Τα κομματικά συστήματα.
9. Συντάγματα και νομικό σύστημα. Ο ρόλος των σύγχρονων Συνταγμάτων. Ο δικαστικός έλεγχος και τα συνταγματικά δικαστήρια. Το Διοικητικό Δίκαιο. Η ανεξαρτησία και στελέχωση της δικαστικής εξουσίας. Διεθνές Δίκαιο.
10. Τα Νομοθετικά Σώματα. Λειτουργίες των Κοινοβουλίων. Στελέχωση. Τα Κοινοβούλια στις νεοπαγείς δημοκρατίες. Τα Κοινοβούλια στα απολυταρχικά κράτη.
11. Η εκτελεστική εξουσία. Προεδρικό σύστημα. Κοινοβουλευτικό σύστημα. Η εκτελεστική εξουσία στις νεοπαγείς δημοκρατίες.
12. Η γραφειοκρατία του κράτους. Εξέλιξη, Στελέχωση, Νέα Δημόσια Διοίκηση. Η σχέση Διοίκησης και πολιτικού συστήματος.
13. Η διαδικασία διαμόρφωσης και άσκησης της πολιτικής. Στάδια της πολιτικής διαδικασίας. Η δημόσια πολιτική στις εδραιωμένες δημοκρατίες.
Διαδικασία και Τρόπος Αξιολόγησης:
Το μάθημα απαιτεί την παρακολούθηση και συμμετοχή των φοιτητών/τριών στις συναντήσεις του με στόχο την καλύτερη κατανόηση του αντικειμένου του.
Ο τελικός βαθμός προκύπτει από τη συνεκτίμηση της συμμετοχής των φοιτητών/τριών στα πλαίσια του μαθήματος, καθώς και από την επίδοση στην τελική προφορική εξέταση.
Συγγράμματα που διανέμονται:
Βασικό Σύγγραμμα: Hague, R. – Harrop, M. (2005),Συγκριτική Πολιτική και Διακυβέρνηση, εκδ. Κριτική.
Βοηθητικό Σύγγραμμα: Μény Yves (1995). Συγκριτική Πολιτική, τόμοι 2, Αθήνα: εκδ. Παπαζήσης.
Ενδεικτική Πρόσθετη Βιβλιογραφία:
Almond, G & Powell, G. (1966), Comparative Politics, Boston: Little Brown.
Badie, B. & Hermet, G. (1990), Politique Comparée, Paris: PUF.
Ball, A. & Peters, G. (2001), Σύγχρονη Πολιτική και Διακυβέρνηση, Αθήνα: Παπαζήσης.
