Καθώς οι κραδασμοί της ιστορίας γίνονται όλο και πιο αισθητοί, επιβεβαιώνοντας ότι, πράγματι, ζούμε μια ιστορική περίοδο, η χώρα μοιάζει κάθε μέρα όλο και πιο πολύ με ακυβέρνητη πολιτεία.

Νίκος Μουζέλης: «Αν πάμε στη δραχμή, μπορεί να φτάσουμε σε τριτοκοσμικό επίπεδο». * Ζήσης Παπαδημητρίου: «Υπάρχει κίνδυνος να οδηγηθούμε σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις». Οι θεσμοί απαξιώνονται, στοιχειώδεις κανόνες δημοκρατίας δεν λειτουργούν, νόμοι παραβιάζονται χωρίς τιμωρία, η βία αυξάνεται θεαματικά -μαζί με την ανεργία και τη φτώχεια- η κρατική μηχανή μοιάζει διαλυμένη και η διοικητική γραφειοκρατία θεωρεί εδώ και καιρό την κυβέρνηση εχθρό της.

Η κυβέρνηση αδυνατεί να παρέχει παιδεία, αδυνατεί να παρέχει περίθαλψη, αδυνατεί να μαζέψει φόρους και να εντοπίσει τη φοροδιαφυγή, αδυνατεί να εφαρμόσει τους νόμους που ψηφίζει.

Η κατάσταση είναι εξαιρετικά ρευστή και κανένας δεν μπορεί να προβλέψει που οδηγεί. Ολα όμως δείχνουν ότι η έλλειψη σταθερότητας και η ένταση των κοινωνικών εκρήξεων θα συνεχιστούν για καιρό ακόμα κι ενδεχομένως να επιδεινωθούν.

«Εχουμε μπει σε μια σφαίρα μεγάλης ρευστότητας, οικονομικής και κοινωνικής, με πολλούς αστάθμητους παράγοντες» διαπιστώνει ο πολιτικός επιστήμονας Χριστόφορος Βερναρδάκης. «Η κυβέρνηση παραπαίει εδώ και 3-4 μήνες, αλλά η τελευταία εβδομάδα υπήρξε το αποκορύφωμα. Τα γεγονότα της επετείου της 28ης Οκτωβρίου σημαδεύουν τόσο τις πολιτικές εξελίξεις όσο και τις κοινωνικές αντιδράσεις που θα υπάρχουν από εδώ και πέρα. Φοβάμαι ότι θα υπάρξει μεγάλη έκρηξη βίας ακόμα και από καθημερινούς ανθρώπους».

Για ελληνικό «χάος» μιλούν εδώ και μερικές μέρες σχεδόν όλα τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ, με πρώτη τη γαλλική εφημερίδα «Liberation» που το έκανε και πρωτοσέλιδο. Τις ίδιες διαπιστώσεις κάνουν ακόμα και κυβερνητικοί βουλευτές, όπως ο Μίμης Ανδρουλάκης, ο οποίος δήλωσε ότι «η χώρα βρίσκεται σε χάος ακυβερνησίας».

Οι περισσότεροι αναλυτές είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι, όπως και το μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής διανόησης. Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας, Νίκος Μουζέλης, εκτιμά ότι η κατάσταση είναι πλέον «επικίνδυνη». «Είναι δύσκολο να έχουμε μία σταθερή διακυβέρνηση» λέει. Παρατηρεί ότι ο «Γιώργος Παπανδρέου είναι πληγωμένος» και θα ήταν «αδύναμος» ακόμα κι αν επιβίωνε, αλλά θεωρεί αρνητική εξέλιξη και τις εκλογές γιατί πιστεύει ότι «είναι το τελευταίο που χρειάζεται η χώρα αυτή τη στιγμή». Για τον Αντώνη Σαμαρά, σε περίπτωση που ηγηθεί κυβερνητικού σχήματος, αναφέρει ότι «είναι μαύρο πρόβατο στην Ευρώπη» και ότι «εάν θέλει να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη θα ακολουθήσει την ίδια πολιτική που προκαλεί αντιδράσεις». Τονίζει, ωστόσο, ότι «εάν κανείς δεν έχει πλειοψηφία μετά από μία εκλογική αναμέτρηση, θα υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη αστάθεια».

Ο Ν. Μουζέλης δεν κρύβει την απαισιοδοξία, αλλά και τους φόβους του: «Αν πάμε στη δραχμή μπορεί να φτάσουμε ακόμα και σε τριτοκοσμικό επίπεδο. Δυστυχώς, είμαστε άτυχοι. Εχουμε την ατυχία τα τελευταία χρόνια να χειρίζονται τις τύχες της χώρας τρεις μη ικανοποιητικοί πολιτικοί αρχηγοί, ο Κ. Καραμανλής, ο Γ. Παπανδρέου και ο Α. Σαμαράς» δηλώνει.

Από άλλη οπτική ο καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Kings College στο Λονδίνο, Στάθης Κουβελάκης, θεωρεί «συμβολικό σημείο μη επιστροφής» τα γεγονότα στον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου: «Οταν κυβερνώντες απονομιμοποιούνται με εθνικούς όρους, σημαίνει ότι ο λαός ανακαλεί τη μετάθεση κυριαρχίας που γίνεται διά μέσω της αντιπροσώπευσης». «Αυτό το είχαμε ήδη δει, βέβαια, με τη μαζική χρήση της εθνικής σημαίας στις πλατείες την άνοιξη. Τώρα παίρνει όμως άλλη διάσταση, γιατί συνδυάζεται με ημερομηνία ορόσημο εθνικής έκφρασης και μάλιστα αντίστασης σε εισβολέα».

«Με δυο λόγια, η κατάσταση είναι πλέον κυριολεκτικά προ-εξεγερσιακή» ισχυρίζεται και εκτιμά ότι θα ακολουθήσουν μεγάλες κοινωνικές αντιδράσεις από εδώ και πέρα.

«Εάν προχωρήσουν σε κυβέρνηση με εξωκοινοβουλευτικούς, αυτό θα συνιστά ένα είδος εκτροπής» δηλώνει ο Χρ. Βερναρδάκης και πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα όξυνε κι άλλο τις αντιδράσεις, καθώς μία τέτοια κυβέρνηση δεν διαθέτει λαϊκή νομιμοποίηση. «Εκλογές και ό,τι προκύψει» για να υπάρχει νομιμοποίηση είναι η δική του πρόταση, αλλά παραδέχεται ότι δύσκολα θα ηρεμήσουν τα πράγματα, καθώς δεν προβλέπεται άμεσα να εξαλειφθούν οι αιτίες που γεννούν τα προβλήματα ανεργίας και φτώχειας που προκαλούν τις κοινωνικές αντιδράσεις. Για τη σημερινή κατάσταση διαπιστώνει ότι «δεν υπάρχει κυβέρνηση για να παρεμβαίνει στα καθημερινά προβλήματα οικονομίας και του κράτους».

«Η κρατική μηχανή είναι εναντίον της κυβέρνησης. Οι τράπεζες είναι ανεξέλεγκτες. Κάνουν ό,τι θέλουν και παρανομούν καθημερινά, χωρίς να υπάρχει μηχανισμός να προστατεύσει τους πολίτες. Δεν υπάρχει κυβέρνηση στη λειτουργία της οικονομίας και όλα διαλύονται, ενώ η παραγωγική μηχανή απονεκρώνεται».

Σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Κοινωνιολογίας του ΑΠΘ, Ζήση Παπαδημητρίου, οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα, στο σύνολό του, αδυνατεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, βάζοντας σε νέες περιπέτειες τον ελληνικό λαό. «Τα φαινόμενα διάλυσης στον κυβερνητικό χώρο συνοδεύονται από συνθηματολογίες και ανέξοδες κορόνες της αντιπολίτευσης, ενώ ο λαός βιώνει το αδιέξοδο, ανήμπορος προς στιγμή ν' αντιδράσει, αφού δεν φαίνεται ακόμα στο στερέωμα εκείνο το δυναμικό που θα μπορούσε να καθοδηγήσει τον αυθορμητισμό των ανθρώπων, οι οποίοι έχουν χάσει κάθε εμπιστοσύνη στο ισχύον πολιτικοκοινωνικό σύστημα».

Για τον κ. Παπαδημητρίου μεγάλη ευθύνη έχει σήμερα και η ελληνική διανόηση. «Είναι κρίμα», λέει, «που στις δύσκολες αυτές στιγμές αντί να παίζει σημαντικό ρόλο ανοίγοντας τα θέματα της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, λειτουργεί ως προγεφύρωμα εξελίξεων που οδηγούν τη χώρα σε νέες περιπέτειες».

«Οσοι προσπαθούν να σώσουν το σύστημα, δεν σώζεται, μόνο χάνουν το κύρος τους στα μάτια των απλών ανθρώπων» υποστηρίζει.

Οσο για το μέλλον; Πιστεύει ότι εάν δεν λυθούν εγκαίρως τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, η κατάσταση «θα ξεφύγει τελείως από τον έλεγχο των κομμάτων και η κοινωνία θα αντιδρά αυθόρμητα και συναισθηματικά, γεγονός που εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για τη συνοχή της κοινωνίας». Κι αυτό, εκτιμά, μπορεί να οδηγήσει «σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις με κίνδυνο τη διάλυση της χώρας».