Κατά τη γνώμη μου το πρόβλημα δεν είναι η «αποπολιτικοποίηση των νέων», αλλά αντίθετα η «αποπολιτικοποίηση» των παλαιών εργαλείων με τα οποία ερμηνεύουμε τις κοινωνικές σχέσεις. Και κοντά σ' αυτήν την «αποπολιτικοποίηση» έρχεται μια δεύτερη συνθήκη, η απαξίωση των παλαιών και κλασικών δομών πολιτικής συμμετοχής και ενεργοποίησης.
Εξηγούμαι: Πιστεύω, αντίθετα με ό,τι ισχυρίζεται μια ορισμένη κυρίαρχη οπτική, ότι η σημερινή κοινωνική κατηγορία της νεολαίας διακρίνεται από ισχυρή «πολιτικοποίηση», δηλαδή από ισχυρή αίσθηση συλλογικότητας και ισχυρή κατανόηση της σύνδεσης των επιμέρους ζητημάτων με το κεντρικό πολιτικό πρόβλημα της χώρας, που είναι η λειτουργία ενός πολιτικού συστήματος έξω από τις κοινωνικές ανάγκες.
Εξ αυτού άλλωστε του λόγου πηγάζει και η βαθύτατη απαρέσκεια προς το κατεστημένο πολιτικό και επικοινωνιακό σύστημα και τα εργαλεία του (κόμματα, συνδικάτα, θεσμοί εκπροσώπησης, συστημικά μέσα ενημέρωσης, κ.λπ.).
Τα χαρακτηριστικά της νέας αυτής συλλογικότητας στον χώρο της νεολαίας μπορεί να τα αποτυπώσει κανείς στο τεράστιο πλήθος κοινωνικών, πολιτιστικών, περιβαλλοντικών, εθελοντικών, εκδοτικών και κάθε άλλης μορφής συσπειρώσεων, ομαδώσεων και πρωτοβουλιών, σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο, πλήθος το οποίο καταγράφει μια πρωτοφανή ιδεολογική ζύμωση και μια τεράστια πρωτογενή κοινωνική κινητοποίηση.
Ωστόσο, η «πολιτικοποίηση» αυτή διαφέρει ριζικά από τις «πολιτικοποιήσεις» παλαιότερων εποχών. Εχει διαφορετική γλώσσα, διαφορετικά εργαλεία επικοινωνίας, διαφορετικές δομές λειτουργίας. Μια σημαντικότατη διαφοροποίηση που διατρέχει τη σημερινή «πολιτικοποίηση» της νεολαίας είναι η διαφορετική σχέση μεταξύ «ατομικού» και «συλλογικού». Οι παλαιές «πολιτικοποιήσεις» απαιτούσαν την πλήρη και συνολική υποταγή του «ατομικού» στο «συλλογικό». Η σημερινή «πολιτικοποίηση» διαμορφώνεται στη βάση μιας άλλης ισορροπίας, όπου το «συλλογικό» θεωρείται χρήσιμο εάν και εφόσον ενσωματώνει και αναγνωρίζει το «ατομικό», και αυτό μέσα σε μία συνεχή διαδικασία αμφισβήτησης και επανοριοθέτησης.
Η καινούργια αυτή συνθήκη είναι προφανές διά γυμνού οφθαλμού ότι αφήνει πίσω της όλα τα παλιά πολιτικά «εργαλεία» συλλογικής δράσης (π.χ. γραφειοκρατικά κόμματα και οργανώσεις, καθεστωτικά συνδικάτα, ξεπερασμένες και άπνοες δομές φοιτητικών συλλόγων και μαθητικών συμβουλίων), τα οποία εγκαταλείπονται και απαξιώνονται μαζικά από τη νεολαία, αλλά πιθανώς και τις μορφές πολιτικής συμμετοχής που σχετίζονται με τους παραπάνω θεσμούς, π.χ. την εκλογική συμμετοχή. Όμως η απομάκρυνση αυτή δεν δηλώνει «αποπολιτικοποίηση», αλλά μάλλον «πολιτικοποίηση».
Βεβαίως, όσο δεν διαμορφώνονται νέα εργαλεία και νέες δομές ουσιαστικής πολιτικής συμμετοχής και κινητοποίησης, τόσο θα αναπαράγεται μια εικόνα απάθειας και αποπολιτικοποίησης. Όμως, άλλο πράγμα η εικόνα και άλλο η πραγματικότητα.
|