|
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η κυκλοφορία του τρίτου τόμου της VPRC συμπίπτει με το άνοιγμα μιας νέας εποχής στους τρόπους διαμόρφωσης και αντίδρασης της διεθνούς «κοινής γνώμης». Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ έχουν αλλάξει ήδη πολλές από τις συντεταγμένες της τελευταίας σε ό,τι αφορά τις απόψεις, τις φοβίες, τα στερεότυπα. Από την άλλη πλευρά, εντείνονται οι ανησυχίες κοινωνικών μερίδων της κοινωνίας σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου για τα αποτελέσματα της «παγκοσμιοποίησης», κυρίως στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχειας. Ανασφάλεια και φόβοι από τη μια, κοινωνικές εντάσεις από την άλλη, αποτελούν τις δύο όψεις του νομίσματος.
Τα αποτελέσματα των αλλαγών αυτών είναι ακόμα πολύ νωρίς να καταγραφούν. Μπορούμε όμως με βεβαιότητα να πούμε ότι τα χρόνια που είναι μπροστά μας θα είναι εντελώς διαφορετικά, τόσο από την πλευρά των ασκούμενων πολιτικών όσο και από την πλευρά της συγκρότησης των κοινωνιών.
Με την έκδοση και του τρίτου τόμου, η VPRC συνεχίζει την προσπάθεια ερμηνείας των κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών δεδομένων της χώρας μας.
Τα άρθρα που παρουσιάζονται στον τρίτο τόμο χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες:
Στην ενότητα της Πολιτικής παρουσιάζονται πέντε άρθρα. Το άρθρο του Χριστόφορου Βερναρδάκη διερευνά τις εξελίξεις που προέκυψαν μετά τις εκλογές του 2000 και την επίδραση που είχαν στις κοινωνικές – εκλογικές συμμαχίες των δύο μεγάλων κομμάτων. Το άρθρο της Μαρίας Μενδρινού διερευνά τα φαινόμενα δυσαρέσκειας και πολιτικού κυνισμού που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στην ελληνική κοινή γνώμη. Ξεκινά την ανάλυσή της από τη θεωρητική συζήτηση που αναπτύχθηκε στην ευρωπαϊκή και αμερικανική πολιτική επιστήμη και μελετά τους προσδιοριστικούς παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη του φαινομένου στην Ελλάδα. Το άρθρο του Ξενοφώντα Κοντιάδη ανακεφαλαιώνει τη συζήτηση που διεξήχθη για τη συνταγματική αναθεώρηση σε επιστημονικό και πολιτικό επίπεδο και αναλύει τις επιπτώσεις της στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και τις θεσμικές λειτουργίες του.Το άρθρο του Χριστόφορου Χριστοφόρου αναλύει τα αποτελέσματα των κυπριακών βουλευτικών εκλογών του 2001 και παρουσιάζει τις βασικές ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές διαφοροποιήσεις των κυπριακών πολιτικών κομμάτων. Το άρθρο του Ανδρέα Πανταζόπουλου αποτελεί ένα σχόλιο πάνω στις βαθύτερες ιδεολογικές τάσεις που συγκροτούν την ελληνική πολιτική τάξη σήμερα. Με βάση τη Β’ Έρευνα Πολιτικής Ελίτ της VPRC, ανιχνεύει τους όρους που (πιθανόν) οδηγούν στην ανάπτυξη μιας νέας διαίρεσης στο εσωτερικό της τελευταίας μεταξύ ‘εκσυγχρονισμού’ και ‘αντιεκσυγχρονισμού’. Σε Παράρτημα παρουσιάζονται τα πλήρη αποτελέσματα της Β’Ερευνας Πολιτικής Ελίτ που πραγματοποίησε η VPRC το 2000.
Στην ενότητα της Κοινωνίας παρουσιάζονται τέσσερα άρθρα. Το άρθρο του Κώστα Μαυρέα μελετά τις συνθήκες ζωής, εργασίας και κατοικίας των οικονομικών μεταναστών που ζούν στο σύνολο του νομού Αττικής. Το άρθρο των Παντελή Κυπριανού και Μανόλη Χουμεριανού παρουσιάζει και αναλύει μια σειρά ερευνών της VPRC της περιόδου 1995-2000, με αντικείμενο τον αθλητισμό και ειδικότερα το ποδόσφαιρο και τις ποδοσφαιρικές ομάδες. Το άρθρο της Αγγέλας Νταρζάνου ασχολείται με το σημερινό «προϊόν» του ελληνικού Τύπου και ΜΜΕ και προτείνει μια διαφορετική ανάγνωση των συνθηκών κρίσης που διαπερνούν την ελληνική δημοσιογραφία.
Το άρθρο της Μαλβίνας Κόρπη ασχολείται με μία από τις πιο επίκαιρες πολιτισμικές συζητήσεις που γίνονται στη χώρα μας, τον Big Brother. Παρουσιάζει και σχολιάζει την επιχειρηματολογία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο μιας ανάλογης δημόσιας συζήτησης στην Αγγλία, με αντικείμενο τη νέα τηλεοπτική πραγματικότητα και τη θέση της κοινωνίας απέναντί της. Στοιχεία μιας ανάλογης έρευνας της VPRC στην Ελλάδα παρουσιάζονται στο τέλος του άρθρου.
Στην Ενότητα Ζητήματα Μεθοδολογίας παρουσιάζεται ένα άρθρο της Αντωνίας Σταυρίδου, με αντικείμενο τη σημασία και το ρόλο της ποιοτικής έρευνας και ειδικότερα της τεχνικής των focus groups στο σχεδιασμό των κοινωνικών ερευνών.
Στην ενότητα της Ειδικής Αρθρογραφίας,τέλος, παρουσιάζεται ένα ιδιαίτερα επίκαιρο άρθρο του Γιάννη Μαυρή, το οποίο αναλύει τις ιστορικές τοποθετήσεις και διακυμάνσεις της αμερικανικής κοινής γνώμης σε σχέση με τον πόλεμο, καθώς και τις επιπτώσεις που είχαν στην αμερικανική πολιτική. Τέλος, όπως σε κάθε τόμο, παρουσιάζονται και σχολιάζονται από τη Μαλβίνα Κόρπη υπό τη μορφή λημμάτων κοινωνικά δεδομένα από δημοσιοποιημένες έρευνες της VPRC.
Χριστόφορος Βερναρδάκης
Πρόεδρος της VPRC
|
