Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1999-2000 – ΕΡΕΥΝΕΣ-ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ (συλλογικός τόμος, εκδ. Λιβάνη)

Στον έκτο χρόνο της λειτουργίας του, το Ινστιτούτο V-PRC επιχειρεί με τον τόμο αυτό να καθιερώσει ένα επιστημονικό βήμα θεωρητικής συζήτησης και διαλόγου, με βάση τα δεδομένα των σημαντικότερων κοινωνικών και πολιτικών ερευνών του.

· αφενός μεν να «κοινωνικοποιήσουμε» τα εμπειρικά δεδομένα που προκύπτουν από τις ποσοτικές έρευνες, να τα αποδώσουμε στην επιστημονική και ερευνητική κοινότητα, ώστε να αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο στην επιστημονική τεκμηρίωση και στο θεωρητικό προβληματισμό.

· αφετέρου δε να συνεισφέρουμε, ώστε η εμπειρική πολιτική και κοινωνική έρευνα να απαλλαγεί από μια επιφανειακή, τρέχουσα, απλοποιημένη και εν κατακλείδι χειραγωγική χρήση. Τα εμπειρικά δεδομένα των ερευνών δεν είναι πανάκεια. Στηρίζονται σε (και στηρίζουν με τη σειρά τους) διαψεύσιμες υποθέσεις εργασίας, που μόνο η επιστημονική θεωρητική και εμπειρική έρευνα μπορεί να επιβεβαιώσει, να τροποποιήσει ή να ανατρέψει.

Στόχος μας είναι η έκδοση αυτή να καθιερωθεί στην ελληνική βιβλιογραφία. Κάθε χρόνο, ένα επιτελείο κοινωνικών επιστημόνων, αλλά και δημοσιογράφων ή ειδικών εμπειρογνωμόνων, θα αναλύει τις σημαντικότερες έρευνες του Ινστιτούτου του προηγούμενου έτους, θα παρουσιάζει και θα εμβαθύνει σε χρονοσειρές εμπειρικών δεδομένων. Φιλοδοξία μας είναι ο τόμος αυτός να αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την πανεπιστημιακή και φοιτητική κοινότητα, τους διανοούμενους, τους δημοσιογράφους, τους πολιτικούς, αλλά και όλους τους πολίτες με πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό.

Τα άρθρα που παρουσιάζονται στον τόμο είναι χωρισμένα σε τέσσερις μεγάλες ενότητες: Πολιτική, Κοινωνία, Ιστορία, Ζητήματα Μεθόδου. Ειδικά στον πρώτο αυτόν τόμο τα άρθρα δεν περιορίζονται σε δεδομένα ερευνών του 1998. Υπάρχουν άρθρα που αναφέρονται σε μερικές από τις σημαντικότερες και μεγαλύτερες έρευνες που διεξήχθησαν τα τελευταία χρόνια από το Ινστιτούτο V-PRC. Ετσι,

· στην ενότητα της Πολιτικής, το άρθρο του Χρ.Βερναρδάκη παρουσιάζει τη δομή του κομματικού συστήματος και της πολιτικής σκηνής κατά την περίοδο 1995-1998 και περιγράφει τις ιδεολογικές μετατοπίσεις που έχουν συμβεί σε σχέση με τη δεκαετία του ’80, το άρθρο της Μ.Μενδρινού εντοπίζει τη σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ της «ατζέντας διακυβέρνησης» (προτεραιότητας προβλημάτων) και της εκλογικής συμπεριφοράς, το άρθρο του Α.Χριστοδουλίδη παρουσιάζει τις συγκριτικές έρευνες σε Ελλάδα και Κύπρο για το εθνικό πρόβλημα και το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου, ενώ το άρθρο του Γ.Μαυρή θίγει ένα επίκαιρο ζήτημα, τη θεσμική διάσταση των δημοσκοπήσεων στο σύγχρονο πολιτικό σύστημα και στο περιβάλλον της «επαγγελματικής πολιτικής».

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται, τέλος, συγκριτικά η κοινωνική, επαγγελματική και ιδεολογική σύνθεση των στελεχών του ΠΑΣΟΚ, όπως προέκυψε από δύο ειδικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στον πληθυσμό των Συνεδρίων του 1994 και του 1996.

· στην ενότητα της Κοινωνίας, ο Μ.Γκίβαλος παρουσιάζει και αναλύει τις Ερευνες για τη συνδικαλιστική ένταξη και συμμετοχή των μισθωτών, ο Δ.Δώδος αναλύει τις διαστάσεις της κοινωνικής επιρροής της Εκκλησίας, θεσμός που τον τελευταίο καιρό και μετά την εκλογή του νέου Αρχιεπισκόπου Χρισόδουλου διεκδικεί ένα ενεργό ιδεολογικό ρόλο, ενώ οι Γ.Πανούσης και Β.Καρύδης αναλύουν τις ιδεολογικές διαστάσεις της «εγκληματοφοβίας», φαινομένου που ανθεί τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας.

Στην ενότητα αυτή παρουσιάζεται, τέλος, ένα συλλογικό κείμενο των συνεργατών της V-PRC σχετικά με την παράσταση της αναπηρίας και την πρόσληψή της στη σημερινή ελληνική κοινωνία. Επισημαίνονται οι κύριες ιδεολογικές στάσεις και κοινωνικές πρακτικές που αρθρώνονται γύρω από το ζήτημα και εντοπίζονται οι επιπτώσεις που έχουν στην κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία.

· Στην ενότητα, τέλος, Ζητήματα Μεθόδου παρουσιάζονται δύο άρθρα. Το πρώτο ανήκει σε δύο γνωστούς γάλλους πολιτικούς επιστήμονες και ερευνητές, τον Daniel Boy και τον Jean Chiche, και αφορά στην ποιότητα των ερευνών της πρόθεσης ψήφου στη Γαλλία αλλά και στις χώρες της Ευρώπης. Στο άρθρο αυτό ο αναγνώστης θα βρεί συμπυκνωμένα όλα τα επιστημονικά, θεωρητικά και μεθοδολογικά προβλήματα που λανθάνουν στις έρευνες πρόθεσης ψήφου και που όλο και περισσότερο αντιμετωπίζονται πλέον και στη χώρα μας. Η μετάφρασή του και η παρουσίασή του στο ελληνικό κοινό πιστεύουμε ότι θα συνεισφέρει σημαντικά στην «απομυθοποίηση» των ερευνών πρόθεσης ψήφου σχετικά με τις «μαντικές» τους ικανότητες και στην αξιολόγησή τους ως αυτό που πραγματικά είναι: μία εμπειρική πολιτική έρευνα στην προσπάθεια προσέγγισης μεταβλητών ολοένα συνθετότερων και δυσανάγνωστων.